زنده باد مرگ!!؟

 شب مبعث است، گردشی در شهر و دیدن شهری ساکت و مرده، تاسف هر صاحب دردی را بر می‌انگیزد. من امشب بیش از پنجاه کیلومتر در شهر گردش کردم  و دیدم تنها در یک محل شربت توزیع می شد و درخشش دو ریسه لامپ بر سردر دو مسجد، توجه را جلب می کرد. پیش خود گفتم چرا امشب که در حقیقت شب تولد اسلام است، جامعه ما اینقدر بی تفاوت و بی رونق است؟ بیش از بیست پیامک تبریک به دوستان فرستادم و بر خلاف مناسبت های دیگر مذهبی کشور بلا استثناء به سرعت ارسال شدند و هیچ ترافیک پیامکی احساس نشد. در جامعه دینی ایران  دو انتقاد جدی و تاسف بار وارد است:

اولین انتقاد این است که جامعه دینی ما نسبت به پیامبر صلى الله علیه وسلم که سرچشمه اسلام است، در مقایسه با دیگر ائمه و حتی امام زاده ها، در تولد و مرگ بسیار کم لطفی می شود. کافی است کمیت و کیفیت برنامه های مربوط به ولادت، بعثت و شهادت پیامبر را از طریق رادیو و کانالهای مختلف تلویزیون، حوزه های علمیه یا عامه مردم با ولادت امیر المومنین، امام حسین، امام زمان و ابوالفضل و وفات و شهادت این عزیزان مقایسه کنیم تا عمق این انحراف و فاجعه کاملاً واضح گردد. جالب اینجاست که اگر سرود با کیفیتی نیز از رسانه ها پخش می شود، محصول کشور های بیگانه یا مناطق غیر شیعی است.

دومین انتقاد این است که برای جامعه دینی ما آنقدر که مرگ و عزا اهمیت دارد، تولد، مبعث و جشن اهمیت ندارد. حال آنکه در اسلام قضیه به عکس است. در قرآن چندین جا از تولد انبیاء و مبارکی آن سخن گفته شده، از بعثت سخن رفته، از حیات معنوی و طیبه حرف زده شده است ولی هیچ جا از مرگ و عزاداری و تجلیل و مراسم در آن سخنی به میان نیامده است. رحمت خدا همه جا با عید همراه است. عید فطر و قربان روز بخشش و رحمت خداست، ماه رجب، شعبان و رمضان عید مسلمانان است و رحمت الهی در این زمان ها خود را نشان می دهد که فراگیر و بی حساب به سوی متقین ساری و جاری است. در قرآن و سنت رسول الله صلى الله علیه و سلم هیج جا سخن از وظیفه عزاداری برای مسلمانان مطرح نشده است، که از نوحه گری نهی هم شده است. در اندیشه شیعه، عزای امام حسین علیه السلام ، و تنها عزای امام حسین(ع)، یک استثنای سیاسی – اعتقادی است. استثنایی که متاسفانه تبدیل به قاعده ای فراگیر برای همه ائمه علیه السلام  و حتی امامزاده ها شده است. سوگواری را نباید فرهنگ محور کرد، متاسفانه جامعه ما به سرعت به سمتی می رود که فرهنگ مذهبی غزا- محور پیدا کند.

در فرهنگ و ادبیات اصیل دینی در زمان ائمه علیه السلام سراغ نداریم که امیر المومنین  در دوران زندگی و حکومت خود برای کسی حتی برای همسر خود فاطمه زهرا مراسم عزا بر پا کند یا یکی از ائمه چنین کاری را انجام داده باشند. یا امام حسن(یا امام حسین برای پدر خود امیر المومنین(ع) مراسم سالانه عزا بر پا و شب قدر را که شب عید است و شب احیاء برای عبادت خالصانه خداست؛ به شب عزاداری تبدیل کرده باشند.

هیچ موردی سراغ نداریم که امام صادق علیه السلام – با همه وسعت شیعیان و شاگردان خود- به پیروان خود فرموده باشد برای علی، امام حسن، امام سجادیا پدرشان امام باقر، آن هم به روایت های مختلف و اختلاف تاریخ، مراسم عزا بر پا سازند. وضع در مورد سایر ائمههم به همین منوال بوده است.

ممکن است  استدلال شود که برپایی این قبیل مراسم، در مرحله نخست برای این است که شیعه باید با امامان خود همدردی نشان دهد و با شادی آنان شاد و با غم آنان غمناک باشد و در مرحله دوم  این که چنین مجالسی برای احیاء و گسترش فرهنگ اسلام و شیعه است.

می گوییم، بر اساس همین استدلال باید در همدردی توازن وجود داشته باشد نه اینکه هر روز یک نهاد جدید ابداع و روزی برای عزاداری ایجاد کنیم و سفره های رنگی در کوی و برزن به عنوان عزا بگسترانیم ولی در مورد اعیاد و جشن های مهم مذهبی چون مبعث و عید قربان و فطر این چنین بی مهری نشان دهیم.

عجیب است که در فرهنگ اهل بیت در روز عید غدیر سفارش به مهمانی و افطاری دادن است و در روز عاشورا کراهت، آب و غذا خوردن است و در هیج جشن مذهبی شاهد پخش غذا و مهمانی نیستیم ولی در روز عاشورا کمتر محله ای است که در آن غذا و شربت توزیع نشود.کافی است برنامه های مربوط به دهه اول، دهه دوم و دهه سوم عزاداری فاطمیه در شهر، رادیو، تلویزیون، نشستهای مربوط به آن  و یا حتی حجم پیامک های رد و بدل شده را به یاد آوریم. سکوت شب تولد همین بانوی اسلام نیز در شهر عجیب بود. یک دهه جشن پیشکش! دریغ از یک جشن در حد عزا برای ایشان و دیگر ائمه  و به خصوص رسول گرامی اسلام صلى الله علیه وسلم.

دو ماه سوگواری برای  امام حسین و فقط یک روز جشن برای تولد آن حضرت؛ در مقابل، خلقِ  هرساله موضوعات جدید ،برای ایام سوگواری با عناوینی همچون عاشورای زینب، دهه زینبیه، هیئت عزاداری رقیه، سکینه، دهه ولایت و غیره موید ادعای ماست.چه دست هایی در کار است که در این طرح های نوظهور هر جا پای اصل اسلام در میان است بی اعتنایی و کم فروغی دیده می شود و هر جا، پر آتش کینه و نفرت بین مسلمان دمیده می شود, پر رونق  و پرشور است؟