عبادت یعنی محبت و بزرگداشت، نه سختی و مشقت

چرا مردان نیز مانند زنان برای عبادات خود مدتی استراحت ندارند؟ مثلا رمضان را روزه بگیریم و هنگام عادت ماهیانه روزه نگیریم، یا نماز بخوانیم و هنگام عادت ماهیانه و نفاس نماز نخوانیم؟!

پاسخ:
الحمدلله
عبادت سختی و مشقت نیست که مسلمان از آن استراحت کند، بلکه محبت و بزرگداشت الله متعال است، مسلمانی که رغبت صادقانه دارد به سوی آن می‌شتابد و از روی شوق پروردگار برای انجامش برمی‌خیزد. مسلمان از طریق عبادت فروتنانه در برابر مولایش سر فرو می‌آورد، او را صدا می‌زند و با وی مناجات می‌کند و به امید رحمتش فضل و کرم و نزدیکی او را می‌خواهد. کسی که حالش چنین است خواهان استعفا و استراحت نمی‌شود و بلکه در مواسم عبادت و طاعت در پی عبادت بیشتر خواهد بود، همانند پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ که می‌فرمود: «ای بلال، ما را با آن ـ یعنی با نماز ـ راحت کن».

ابن قیم ـ رحمه الله ـ می‌گوید:
«بی‌شک کمال عبودیت، پیرو کمالِ محبت است و کمال محبت تابعِ کمال ذاتیِ محبوب است. الله سبحانه نیز از هر وجه دارای کمال مطلق است که حتی توهم نقص به وی راه نمی‌یابد، و کسی که چنین است، اگر فطرت‌ها و عقل‌ها سالم باشد هیچ چیز برای دلها محبوب‌تر از او نخواهد بود، و هر گاه محبوب‌ترین چیز برای دلها باشد بی‌شکت محبت او موجب عبودیت و طاعتش و پیگیری عوامل خشنودی و نهایت تلاش در راه عبادت و انابتش می‌شود، و این انگیزه کامل‌ترین انگیزه‌های عبودیت و قوی‌ترین آن است، حتی اگر بر فرض، امر و نهی و ثواب و جزا را در نظر نگیریم باز همه‌ی تلاش خود را می‌کند و دل را برای معبودِ به حق خالص می‌سازد، و این است سخن یکی از سلف که می‌گوید: محبت او چیزهایی از دل من خارج می‌کند که سخنش نمی‌کند. و مانند این سخن عمر درباره‌ی صهیب که: اگر از خداوند نمی‌ترسید [باز هم از روی محبت و شناخت] معصیتش نمی‌کرد…
و رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ آنقدر به نماز ایستاد که پاهایش ورم کرد، پس به ایشان گفتند: چنین می‌کنی حال آنکه گناهان گذشته و آینده‌ات آمرزیده شده؟! فرمود: «آیا بنده‌ای شکرگزار نباشم؟»

بنابراین الله سبحانه و تعالی برای این مورد عبادت و ستایش قرار می‌گیرد و برای این محبوب است که شایسته‌ی آن است و بلکه آنچه او شایسته‌اش می‌باشد در حد توان و قدرت و اراده‌ی بندگانش نیست و حتی نمی‌توانند در تصورش آورند و هیچ یک از بندگانش نمی‌توانند او را چنانکه شایسته است عبادت کنند و حق او را از محبت و ستایش به جای آورند.

برای همین است که بهترین و کامل‌ترین و عارف‌ترین و دوستدارترین و مطیع‌ترین بنده‌اش در دعای خود می‌فرماید: «لا أحصى ثناء علیک» (نمی‌توانم ثنایت را در شمار آورم) و بیان داشته که حتی اعمال او به تنهایی برای نجاتش کافی نیست: «هیچ یک از شما را عملش نجات نمی‌دهد» گفتند: حتی شما ای رسول خدا؟ فرمود: «حتی من، مگر آنکه خداوند با رحمت و فضلش مرا در بر گیرد» درود و سلام خداوند بر وی باد، به اندازه‌ی آنچه در آسمان و زمین و میان این دو آفریده و به اندازه‌ی همه‌ی آنچه خواهد آفرید…
در حدیث مرفوع مشهور آمده که در میان ملائکه عده‌ای در سجده‌اند و از روزی که آفریده شده‌اند سر از سجده برنداشته‌اند و برخی در حال رکوع اند و از روزی که خلق شده‌اند سر از رکوع برنداشته‌اند و با این حال در روز قیامت می‌گویند: «پاک و منزهی، آنطور که شایسته‌ات بود عبادت تو را به جای نیاوردیم».

شیخ محمد صالح المنجد

مقاله پیشنهادی

راز هستی من در این جهان چیست؟!

راز هستیِ من در این جهان چیست؟! برای چه اینجا آمده‌ام؟! پس از مرگ به …