اسلام تکس بانک مقالات اسلامی و پاسخ به شبهات
أما بعد: همانا که محبت و علاقه به اصحاب رسول الله صلی الله علیه وآله سلم در نزد اهل سنت و جماعت از اصول ایمان قلمداد می‌شود. چرا که این گروه (صحابه) برگزیدگان بشریت به شمار می‌آیند. آنان کسانی هستند که خداوند عز وجل ایشان را برای مصاحبت با رسولش و انتشار دینش انتخاب کرد. همان کسانی که وظیفه سنگین حفظ دین و تبلیغ آن را به نسل‌های آینده به نحو احسن انجام دادند. و گفتنی است که اگر این گروه برگزیده نبود شریعت اسلام نیز مانند دین یهود و مسیحیت دستخوش تحریف می‌شد. حال اگر کسی در صلاحیت و صداقت صحابه ایراد وارد کند در واقع به کتاب و سنتی که به وسیله ایشان به ما رسیده است طعن وارد کرده است. از جانب دیگر، آیات و احادیث زیادی در فضیلت صحابه وارد شده است که دوست داشتن و دفاع از آنها، و دشمنی با کسانی که به ایشان توهین می‌کنند را بر ما واجب می‌کند.
بنابراین ما صحابه را دوست داریم برای اینکه:
۱- خداوند تعالی از ایشان راضی گشته است، چنان که می‌فرماید: «لَّقَدْ رَضِیَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ إِذْ یُبَایِعُونَکَ تَحْتَ الشَّجَرَهِ فَعَلِمَ مَا فِی قُلُوبِهِمْ فَأَنزَلَ السَّکِینَهَ عَلَیْهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِیبًا» (الفتح: ۱۸). «خداوند از مؤمنان ـ هنگامى که در زیر آن درخت (بیعه‌الرضوان که در حدیبیه انجام گرفت) با تو بیعت کردند ـ راضى و خشنود شد; خدا آنچه را در درون دلهایشان (از ایمان و صداقت) نهفته بود مىدانست; از این رو آرامش را بر دلهایشان نازل کرد و پیروزى نزدیکى (یعنى فتح خیبر) بعنوان پاداش نصیب آنها فرمود».
۲- برای اینکه خداوند تعالی به صفت ایمان از صحابه یاد کرده است، چنانکه فرموده است: « هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِینَ » (الأنفال: ۶۲). «خداوند است که تو را، با یارى خود و مؤمنان، تقویت کرد».
۳-صحابه را دوست داریم زیرا خداوند آنها را تایید کرده و آنها را رستگار خوانده و به ایشان وعده بهشت داده است، در این باره می‌فرماید: «لَکِنِ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ ۚ وَأُولَٰئِکَ لَهُمُ الْخَیْرَاتُ ۖ وَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ »(التوبه: ۸۸-۸۹) «ولى پیامبر و کسانى که با او ایمان آوردند، با اموال و جانهایشان جهاد کردند; و همه نیکیها براى آنهاست; و آنها همان رستگارانند! خداوند براى آنها باغهایى از بهشت فراهم ساخته که نهرها از زیر درختانش جارى است; جاودانه در آن خواهند بود; و این است رستگارى (و پیروزى) بزرگ!».
4- صحابه را دوست داریم زیرا خداوند درباره آنها فرموده است: «کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ» (آل عمران: ۱۱۰). «شما بهترین امتى بودید که به سود انسانها آفریده شدهاند». ابن عباس رضی الله عنه در تفسیر این آیه می‌گوید: منظور کسانی هستند که با محمدصلی الله علیه وسلم هجرت کردند.
5- صحابه را دوست داریم زیرا خداوند عز وجل نیز آنها را دوست دارد، آنچنانکه فرموده است: « فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ »(المائده: ۵۴). «خداوند به زودی قومی را به وجود میآورد که آنها را دوست دارد و آنها نیز خداوند را دوست دارند». حسن بصری می‌گوید: قسم به خدا که این آیه در باره مردم حروراء نازل نشده است بلکه درباره ابوبکر و عمر و یارانشان نازل شده است.
6- صحابه را دوست داریم زیرا که خداوند از آنها با صفت ایمان یاد کرده است، در این باره می‌فرماید.« وَالَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالَّذِینَ آوَوا وَّنَصَرُوا أُولَٰئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا ۚ لَّهُم مَّغْفِرَهٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ » (الأنفال: ۷۴). «و آنها که ایمان آوردند و هجرت نمودند و در راه خدا جهاد کردند، و آنها که پناه دادند و یارى نمودند، آنان مؤمنان حقیقىاند; براى آنها، آمرزش (و رحمت خدا) و روزى شایستهاى است».
7- آنها را دوست داریم چرا که پیامبرصلی الله علیه وسلم محبتشان را نشانه ایمان، و بغضشان را نشانه نفاق دانسته است، عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «آیَهُ الْمُنَافِقِ ثَلاثٌ: إِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ». (بخارى:۳۳). از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که نبی اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: «نشانه منافق، سه چیز است: اول اینکه در صحبتهای خود، دروغ می‌گوید. دوم اینکه خلاف وعده، عمل می‌کند. سوم اینکه در امانت، خیانت می‌کند».
8- نشانه ایمان دوست داشتن انصار و نشانه منافق تنفر از انصار میباشد.
9- صحابه را دوست داریم زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم ما را از بدگویی آنها منع کرده است و فرمودهاند: «إذا ذکر أصحابی فأمسکوا». (الطبرانی). هرگاه دربارهی صحابه من صحبت به میان آمد از بدگویی آنها خودداری کنید.
۱۰- صحابه را دوست داریم زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم آنها را سبب امنیت امت اسلام دانسته است، در این باره فرمودهاند: «النجوم أمنه للسماء، فإذا ذهبت النجوم أتى السماء ما توعد، وأنا أمنه لأصحابی فإذا ذهبتُ أتى أصحابی ما یوعدون، وأصحابی أمنه لأمتی، فإذا ذهب أصحابی أتى أمتی ما یوعدون». (مسلم). ستارهها سبب امنیت آسمان هستند پس هر گاه از بین بروند وعدهی (ناآرامی) آن فراخواهد رسید، و من سبب امنیت اصحابم هستم، پس هر گاه از دنیا رفتم وعدهی ناآرامی در آنها فراخواهد رسید، و اصحابم سبب امنیت امتم هستند، پس هرگاه آنها از دنیا رفتند وعدهی ناآرامی در امت من فراخواهد رسید.
۱۱- صحابه را دوست داریم برای اینکه پیامبر صلی الله علیه وسلم آنها را بهترین مردم معرفی کرده است، چنانکه می‌فرماید: «خیر أمتی القرن الذی بعثت فیه، ثم الذین یلونهم، ثم الذین یلونهم». (مسلم). بهترین افراد امت من کسانی هستند که من در بین آنها مبعوث شدهام (صحابه)، سپس کسانی که بعد از ایشان می‌آیند (تابعین)، و سپس کسانی که بعد از ایشان می‌آیند (تبع تابعین).
۱۲- صحابه را دوست داریم زیرا که پیامبر صلی الله علیه وسلم ما را از ناسزا گفتن به آنها باز داشته است، و فرموده است: «لا تسبوا أصحابی ، فوالذی نفسی بیده لو أنَّ أحدکم أنفق مثل أحد ذهباً ما بلغ مُدَّ أحدهم ولا نصیفه». (مسلم). به اصحاب من ناسزا نگویید، قسم به آن کسی که جان من در دست اوست (خداوند) اگر هر یک از شما به اندازهی کوه احد طلا بخشش کند، نمیتواند به اندازهی نصف کف دست، حسنات آنها نیکی کرده باشد، چه برسد به اندازه یک کف دست.
۱۳- صحابه را دوست داریم زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم کسی را که به آنها ناسزا بگوید لعنت کرده است چنانکه می‌فرماید: «لعن الله من سب أصحابی». (الطبرانی). خداوند لعنت کند کسی که به اصحاب من ناسزا بگوید.
14- صحابه را دوست داریم زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودهاند که نصرت و گسترش دین توسط ایشان و یارانشان خواهد بود، و این چنین هم شد. ایشان در این باره فرمودهاند: «یأتی على الناس زمان، یغزو فئام من الناس، فیقال: فیکم من صاحب رسول الله صلی الله علیه وسلم ؟ فیقولون: نعم، فیفتح لهم، ثم یأتی على الناس زمان، فیغزو فئام من الناس، فیقال لهم: فیکم من صاحب أصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم ؟ فیقولون: نعم، فیفتح لهم، ثم یأتی على الناس زمان، فیغزو فئام من الناس، فیقال لهم: هل فیکم من صاحب من صاحب أصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم ؟ فیقولون: نعم، فیفتح لهم». (بخاری ومسلم). یعنی: زمانی فرا میرسد که گروهی از مردم جهاد می‌کنند، از آنها پرسیده می‌شود که آیا در بین شما کسی هست که همراهی رسول الله صلی الله علیه وسلم کرده باشد، میگویند بله، و بدینوسیله پیروز میشوند، سپس زمان دیگری فرا میرسد و گروهی از مردم جهاد می‌کنند، به آنها گفته می‌شود: آیا در میان شما کسی که صحابهی پیامبر را همراهی کرده باشد، میگویند: بله، آنگاه پیروز میشوند، سپس زمانی فرا میرسد که گروهی از مردم به جهاد میپردازند، از آنها سوال می‌شود که آیا در بین شما کسی هست که همراهان صحابه را همراهی کرده باشد، میگویند: بله، پس پیروز میشوند.
۱۵- صحابه را دوست داریم چون آنها وزیران پیامبر صلی الله علیه وسلم و یاران ایشان بودند، پیامبر صلی الله علیه وسلم در این باره میفرمایند: «إن الله تبارک وتعالى اختارنی، واختار لی أصحاباً، فجعل لی منهم وزراء وأنصاراً وأصهاراً، فمن سبهم فعلیه لعنه الله والملائکه والناس أجمعین، لا یقبل منه یوم القیامه صرف ولا عدل». (حاکم و آنرا صحیح دانسته است). یعنی خداوند تبارک و تعالی مرا برگزید، و همچنین برای من یارانی برگزید، و برایم از بین این یاران وزیران و یاوران و خویشانی قرار داد، پس اگر کسی به آنها ناسزا بگوید لعنت خداوند و ملائکه و تمامی مردم بر او باد، و در روز قیامت هیچگونه توبه و فدیهای از او قبول نمیشود.
۱۶-صحابه را دوست داریم زیرا دوست داشتنشان دلیل بر دوست داشتن پیامبر صلی الله علیه وسلم میباشد، و نفرت از ایشان نیز دلیل بر نفرت از پیامبر صلی الله علیه وسلم میباشد، رسول الله صلی الله علیه وسلم در این باره می‌فرماید: «الله الله فی أصحابی، لا تتخذوهم غرضاً بعدی، فمن أحبهم فبحبی أحبهم، ومن أبغضهم فببغضی أبغضهم، ومن آذاهم فقد آذانی، ومن آذانی فقد آذى الله، ومن آذى الله أوشک أن یأخذه». «شما را بخدا، شما را بخدا، راجع به یاران (خدا را در نظر داشته باشید) آنها را بعد از من هدف-انتقاد- خود قرار ندهید هرکس که آنها را دوست داشته باشد، بخاطر دوستى من با آنها دوستى می‌کند، و هر کس که بر آنها بغض بورزد بخاطر دشمنى با من بر آنها بغض میورزد، و هر کس آنها را اذیت کند، مرا اذیت کرده است، و کسى که مرا اذیت کند خدا را اذیت کرده است، و کسى که خدا را اذیت کند بزودى او را بسزایش میرساند». (أحمد وترمذی واو آن را حسن دانسته است).
۱۷- صحابه را دوست داریم زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم نگه داشتن احترام ایشان و منزلتشان را نگهداری مکانت خود دانسته است، آنچنانکه می‌فرماید: «احفظونی فی أصحابی، ثم الذین یلونهم، ثم الذین یلونهم». (ابن ماجه، وآلبانی آن را تصحیح کرده است). یعنی منزلت مرا با نگه داشتن حرمت اصحابم و کسانی که تا دو قرن بعد از ایشان می‌آیند حفظ کنید.
18- صحابه را دوست داریم زیرا آنها از اهل علم و فضیلت و اخلاق و راستگویی هستند، آنچنانکه پیامبر صلی الله علیه وسلم در این باره می‌فرماید: «أرأف أمتی بأمتی أبوبکر، وأشدهم فی دین الله عمر، وأصدقهم حیاء عثمان، وأقضاهم علی، وأفرضهم زید بن ثابت، وأقرؤهم أبیّ، وأعلمهم بالحلال والحرام معاذ بن جبل، ألا وإن لکل أمه أمیناً، وأمین هذه الأمه أبوعبیده بن الجراح». (حاکم). مهربانترین فرد امتم برای امتم ابوبکر است، و محکمترینشان در امر دین عمر است، و باحیاترینشان عثمان و بهترینشان در قضاوت علی و داناترینشان در علم میراث زید بن ثابت و آگاهترینشان به قرائت قرآن ابیّ بن کعب و عالمترینشان در حلال و حرام معاذ بن جبل میباشد، و در هر امتی امینی وجود دارد و امین امت من ابو عبیده بن الجراح است.
ابن مسعود رضی الله عنه اینگونه اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم را توصیف می‌کند: وقتی که خداوند به قلب بندگانش نظر افکند قلب محمد صلی الله علیه وسلم را بهترین قلب بندگانش یافت، آنگاه بود که او را برای خود برگزید و به پیامبری مبعوث کرد، سپس برای بار دیگر به قلب بندگانش نظر افکند و قلب اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم بهترین قلبهای بندگانش یافت، آنگاه بود که آنها را وزیران پیامبر صلی الله علیه وسلم قرار داد تا در راه دینش جنگ کنند. و همچنین می‌فرماید: هر کس که میخواهد از سنت پیروی کند به کسانی که فوت کردهاند اقتدا نماید، زیرا نمیدانی آن کسی که زنده است دچار فتنه می‌شود یا نه، و آن کسانی که از دنیا رفتهاند اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم هستند، کسانی که از بین امت اسلام از همه در باور دینیشان قویتر و عالمتر بودند و تکلفشان در دین از همه کمتر بود، قومی بودند که خداوند آنها را برای همراهی پیامبرش صلی الله علیه وسلم و برپا کردن دینش برگزید، قدر و منزلت آنها را بدانید و به روش آنها اقتدا کنید چرا که آنها بر هدایت و راه راست بودند.
فرموده امام اهل سنت احمد بن حنبل : در باره‌ی صحابه: و از جمله مسایل واضح و آشکار بیان کردن نیکیهای تمامی اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم میباشد، و همچنین خویشتن داری از بازگو کردن اشتباهات و مخالفتهایی که در بین آنها رخ داده است نیز از جمله همین مسایل میباشد، بنابراین اگر کسی به اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم یا یکی از آنها ناسزا بگوید، یا به آنها توهین یا طعنه وارد کند، یا به ذکر معایب آنها بپردازد و از آنها یا یکی از آنها عیب جویی کند، چنین شخصی مبتدع، رافضی، ناپاک، و مخالف اهل سنت است، و خداوند هیچگونه توبه و فدیهای را از او قبول نمیکند، و بر خلاف آن دوست داشتن صحابه سنت است، و دعا کردن در حقشان از قربات میباشد، و اقتدا کردن به آنها وسیله نجات، و در پیش گرفتن راه و روش آنها فضیلت به حساب میآید. و صحابه پیامبر صلی الله علیه وسلم بهترین مردم هستند، شایستهی هیچ کس نیست که از آنها بدگویی کند، یا اینکه به آنها طعنه، عیب و توهین وارد نماید.
فرموده امام آجری رحمه الله در باره‌ی صحابه: و از جمله چیزهایی که خداوند توفیقش را داد که در کتابم: (شریعه) به رشته تحریر در آورم فضایل رسول الله صلی الله علیه وسلم میباشد، و بعد از آن به ذکر فضایل صحابه کرامش خواهم پرداخت، آن کسانی که خداوند آنان را برگزید و برای پیامبرش وزیر، خویشاوند، یاور و خلفای او برای امتش قرار داد، و آنها مهاجرین و انصار هستند، خداوند از آنها در قرآن به زیباترین اوصاف یاد کرده است، و همچنین در قرآن آمده است که خداوند از آنها در تورات نیز به بهترین اوصاف یاد کرده است، و این فضل خداوند است، آن خداوندی که از فضل بسیار بزرگ و عظیمی برخوردار است و آن را به هر کس که بخواهد عطا می‌کند.
مهاجرین: مهاجرین آن کسانی هستند که به خداوند و رسولش صلی الله علیه وسلم ایمان آوردند، و با عملشان ایمانشان را ثابت کردند، با پیامبر صلی الله علیه وسلم در تمام سختیها ایستادگی کردند، ذلت و گشنگی در راه خدا را بر عزت و سیری در راه غیر خدا ترجیح دادند. در راه رضای خداوندی با خویش و ناخویش در افتادند، با پیامبر صلی الله علیه وسلم هجرت کردند، و پدر و مادر و خانواده و قبیله و ثروت و دارایی خود را در این راه رها کردند، و با تنگدستی به مدینه آمدند، تمام اینها به سبب آن محبتی بود که به خداوند تبارک وتعالی و رسول گرامیش داشتند. خداوند و رسولش از تمام کسان و چیزهایی که ذکر کردیم برایشان مهمتر بودند، و این به سبب ایمان راستین، عقل صحیح، نفس پاک، رای درست، صبر شکیبا، و توفیق خداوند عز وجل بود، خداوند می‌فرماید:« رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ۚ أُولَٰئِکَ حِزْبُ اللَّهِ ۚ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ »(المجادله: ۲۲). «خداوند از آنها خشنود است و آنها نیز از خداوند خشنودند، آنها حزب الله‌اند، بدانید حزب‌الله پیروزان و رستگارانند».
انصار: کسانی هستند که خداوند آنان را برای نصرت و یاری دینش و پیروی از پیامبرش برگزید، از وقتی که پیامبرصلی الله علیه وسلم هنوز در مکه بود ایمان آوردند، با او بیعت کردند، و در بیعتشان با او صادق بودند، او را دوست داشتند و به یاریش برخاستند، و از آن نوری که بر او نازل شد پیروی کردند، به سبب محبتی که به پیامبر صلی الله علیه وسلم داشتند از او خواستند تا با ایشان به مدینه بیاید، ولی پیامبر به ایشان فرمود که هنوز وقتش نرسیده، سپس آن مهاجرینی که در مکه با پیامبر صلی الله علیه وسلم بیعت کرده بودند به شهر خود مدینه بازگشتند و خبر ایمان خود را به پیامبر برای برادران خود بازگو کردند، پس آنها نیز ایمان آوردند و در این راه استوار ماندند. وقتی که پیامبر صلی الله علیه وسلم به سوی ایشان هجرت فرمودند بسیار خوشحال شدند و مقدمشان را گرامی داشتند و با آغوش باز از او استقبال کردند، و او را اکرام و تعظیم نمودند، و دانستند که این هجرت مبارک نعمتی بزرگ از جانب خداوند برای آنها میباشد. سپس بقیه مهاجرین از مکه آمدند، انصار از هجرت آنها نیز بسیار خوشحال شدند، به نحو احسن به آنها نیکی کردند، خانههای خود را بین همدیگر تقسیم کردند، آنها را بر زن و بچهی خود ترجیح دادند، بسیار آنها را دوست داشتند، و بعد از اینکه با هم دشمنی و عداوت داشتند به توفیق خداوند قلبهایشان با هم اُنس گرفت و در راه او با هم برادر شدند. خداوند در وصف صحابه می‌فرماید: « وَإِن یُرِیدُوا أَن یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللَّهُ ۚ هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِینَ ﴿۶٢﴾ وَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ ۚ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا مَّا أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَٰکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ ۚ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ »(الأنفال: ۶۲-۶۳ ). «و اگر بخواهند تو را فریب دهند، خدا براى تو کافى است; او همان کسى است که تو را، با یارى خود و مؤمنان، تقویت کرد و دلهاى آنها را با هم، الفت داد! اگر تمام آنچه را روى زمین است صرف مىکردى که میان دلهاى آنان الفت دهى، نمىتوانستى! ولى خداوند در میان آنها الفت ایجاد کرد! او توانا و حکیم است!». و در جای دیگر نیز می‌فرماید: «اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَهٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا » (آل عمران: ۱۰۳). «و نعمت (بزرگ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهاى شما، الفت ایجاد کرد، و به برکت نعمت او، برادر شدید! و شما بر لب حفرهاى از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد». پس همه صحابه از مهاجرین و انصار با هم بر محبت خداوند عز وجل و رسول گرامیش صلی الله علیه وسلم، و بر همکاری و همدلی برای یاری دین پیامبر صلی الله علیه وسلم و اجرا کردن دستورات ایشان در هر حالت خوش و ناخوشی متفق شدند، و از هیچ کس در این را واهمهای نداشتند. به همین سبب خداوند از مهاجرین و انصار در قرآن بیش از چند بار با بهترین اوصاف یاد کرده است، و به همهی آنها وعده بهشت برین را داده است، آن بهشتی که در آن جاویدان هستند، و فرموده است که او از صحابه و آنها نیز از خداوند خشنود گشتهاند: « أُولَٰئِکَ حِزْبُ اللَّهِ ۚ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ » (المجادله: ٢٢). «آنها حزب الله‌اند، بدانید حزب‌الله پیروزان و رستگارانند».
فرموده امام ذهبی رحمه الله در باره‌ی صحابه: کسی میتواند فضایل صحابه را بداند که زندگی و تعاملشان را در زمان پیامبرصلی الله علیه وسلم و بعد از وفات ایشان مورد بررسی قرار دهد، آنانی که با هم در ایمان آوردن، جنگیدن با کفار، نشر دین، برپا کردن امور دین، بالا بردن شان دستور خداوند و پیامبرش، یاد آموزی فریضهها و سنتهای پیامبر پیامبرصلی الله علیه وسلم به دیگران، در تمام این امور از هم پیشی میگرفتند، و اگر صحابه نبودند به هیچ وجه نه اصل و نه فرعی از دین الهی به ما نمیرسید، و به هیچ وجه از اخبار و احادیث پیامبر پیامبرصلی الله علیه وسلم با خبر نمیشدیم. بنابراین اگر کسی به آنها طعنه بزند، یا به آنها ناسزا بگوید، به کلی از دین اسلام خارج می‌شود، زیرا طعنه زدن به صحابه مبنی بر اعتقاد داشتن به نادرستی آنها میباشد، و دلالت بر حقد آنها بر صحابه میدهد، و باعث انکار و رد آن اوصافی می‌شود که خداوند در قرآن کریم و رسول الله پیامبرصلی الله علیه وسلم در سنت پاکش از آن یاد کردهاند. و همچنین صحابه بهترین اسباب رسیدن به احادیث پیامبر پیامبرصلی الله علیه وسلم هستند، و اگر کسی به اسباب طعن وارد کند در حیقیقت طعن بر اصل (پیامبر پیامبرصلی الله علیه وسلم) وارد کرده است، و توهین به ناقل نصوص شریعت، در حقیقت توهین به خود نصوص میباشد، و این مساله برای هر کسی که اهل تدبر باشد، و از نفاق و کفر و الحاد در عقیدهاش به دور باشد قابل درک است. (الکبائر ص ۲۷۴).
فضیل بن عیاض رحمه الله می‌گوید: محبت صحابه ذخیرهای برای آخرت است، خدا رحمت کند کسی را که بر صحابه محمد پیامبرصلی الله علیه وسلم رحمت بفرستدد. و عبدالله بن المبارک رحمه الله نیز می‌گوید: اگر در شخصی دو ویژگی وجود داشته باشد امیدوارم که از عذاب روز قیامت نجات یابد، راستگویی، و محبت اصحاب محمد پیامبرصلی الله علیه وسلم. و ابوبکر بن الطیب نیز اشعاری در وصف بعضی از صحابه سروده است که این مضمون را در بر دارد: من به الگو بودن علی آنچنان معتقد هستم که به نجات ابوبکر از آتش جهنم معتقدم، و از عمر و همراهانش احساس رضایت دارم، و به هیچ وجه راضی نبودم که عثمان در خانهاش به قتل برسد، تمام صحابه در نزد من قدوه و بزرگ هستند، و آیا با چنین اعتقادی مورد ملامت قرار میگیرم؟!، خدایا اگر میدانی که من آنها را فقط به خاطر رضا و خشنودی تو دوست دارم پس مرا از آتش جهنم نجات ده.
